مقایسه اجرای نما با روش خشک با اجرا به روش‌های سنتی

اجرای نما به روش خشک به‌عنوان یکی از رویکردهای نوین در صنعت ساختمان و به‌دلیل مزایای قابل‌توجه خود، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. نما عنصری تعیین‌کننده در هویت بصری، عملکرد حرارتی و صوتی، ایمنی و دوام ساختمان به شمار می‌رود. در طول تاریخ، روش‌های گوناگونی برای اجرای نما به کار رفته‌اند؛ از سنت‌های مبتنی بر ملات تا فناوری‌های پیشرفته امروزی. این مقاله با هدف تدوین راهنمایی جامع برای مهندسین، معماران، پیمانکاران و کارفرمایان ساختمانی به مقایسه اجرای نما با روش خشک در برابر روش‌های سنتی می‌پردازد و تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر یک را به‌دقت بررسی می‌کند تا انتخابی آگاهانه برای نمای ساختمان امکان‌پذیر شود. با آلوم گستر پیشرو در اجرای نمای ساختمان‌های بلند، همراه باشید.

روش اجرای نمای خشک چیست؟

اجرای نما به روش خشک ویژگی‌ها و اجزای منحصربه‌فردی دارد که آن را از روش‌های سنتی متمایز می‌سازد. برای درک بهتر این روش در ادامه به تعریف دقیق، اجزای تشکیل‌دهنده، انواع و ویژگی‌های فنی و اجرایی آن می‌پردازیم.

تعریف نمای خشک

در نمای خشک مصالح نما به‌واسطۀ یک ساختار زیرین فلزی (معمولاً از جنس آلومینیوم یا فولاد گالوانیزه) و با استفاده از اتصالات مکانیکی (مانند پیچ، مهره، بست و پروفیل‌های خاص) به بدنه اصلی ساختمان متصل می‌شوند. در این روش، برخلاف روش‌های سنتی از ملات یا چسب به‌عنوان ماده اتصال‌دهنده استفاده نمی‌شود و بین لایه نما و دیوار پشتی یک فضای خالی (تهویه) ایجاد می‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده سیستم نمای خشک

یک سیستم کامل اجرای نما به روش خشک از اجزای مختلفی تشکیل شده است که عملکرد هماهنگ آن‌ها کیفیت نهایی نما را تضمین می‌کند. این اجزا عبارت‌اند از:

• پروفیل‌های زیرسازی (ریل و براکت): این پروفیل‌ها که معمولاً از جنس آلومینیوم یا فولاد گالوانیزه هستند، به‌عنوان اسکلت اصلی نما عمل می‌کنند و بار مصالح نما را به سازه ساختمان منتقل خواهند کرد. براکت‌ها به دیوار اصلی متصل و ریل‌ها بر روی آن‌ها نصب می‌شوند.
• اتصالات مکانیکی: این اتصالات شامل پیچ‌ها، مهره‌ها، بست‌ها و قطعات مخصوصی هستند که برای اتصال مصالح نما به زیرسازی فلزی به کار می‌روند. نوع و جنس این اتصالات بسته به نوع مصالح نما و بارهای وارده تعیین می‌شود.
• عایق حرارتی: در بسیاری از سیستم‌های نمای خشک از لایه‌های عایق حرارتی (مانند پشم سنگ، پشم شیشه یا پلی‌یورتان) در فضای بین نما و دیوار اصلی استفاده می‌شود که نقش مهمی در صرفه‌جویی در زمان و انرژی دارد.
• لایه بخاربند و ضدآب: برای محافظت از عایق و دیوار پشتی در برابر رطوبت، ممکن است از لایه‌های بخاربند و ضدآب نیز در این سیستم استفاده شود.
• مصالح نما: انواع مختلفی از مصالح می‌توانند در سیستم نمای خشک به کار بروند که در بخش بعدی به آن‌ها خواهیم پرداخت.

انواع نمای خشک

یکی از مزایای برجسته اجرای نما به روش خشک، تنوع بالای مصالح قابل‌استفاده در آن است. برخی از رایج‌ترین این مصالح عبارت‌اند از:

• سنگ خشک: استفاده از قطعات سنگی طبیعی یا مصنوعی با ابعاد و ضخامت‌های مختلف که به‌واسطۀ اتصالات خاص به زیرسازی متصل می‌شوند؛
• سرامیک خشک: پانل‌های سرامیکی با ابعاد بزرگ و کیفیت بالا که به‌دلیل دوام، زیبایی و سهولت نگهداری، طرفداران زیادی دارند؛
• HPL (High Pressure Laminate): ورق‌های فشرده چوبی با روکش‌های مقاوم که در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع عرضه می‌شوند و برای نماهای مدرن بسیار مناسب هستند؛
• کامپوزیت آلومینیوم: پانل‌های سبک و مقاوم که از لایه‌های آلومینیوم و یک هسته میانی تشکیل شده‌اند و قابلیت شکل‌پذیری بالایی دارند؛
• شیشه: استفاده از پانل‌های شیشه‌ای یکپارچه یا چندجداره در نماهای مدرن و خاص؛
• چوب: استفاده از چوب طبیعی یا ترمووود با سیستم‌های نصب ویژه برای ایجاد نماهای گرم و زیبا.

ویژگی‌های فنی و اجرایی سیستم خشک

سیستم اجرای نما به روش خشک دارای ویژگی‌های فنی و اجرایی منحصربه‌فردی است که آن را از روش‌های سنتی متمایز می‌سازد:

• سرعت اجرای نمای خشک بالا است و دلیل آن، استفاده از قطعات پیش‌ساخته و اتصالات مکانیکی است؛
• کاهش وزن مرده سازه به‌دلیل استفاده از مصالح سبک و بی‌نیازی به ملات؛
• ایجاد فضای تهویه پشت نما که به خروج رطوبت و بهبود عملکرد حرارتی ساختمان کمک می‌کند؛
• مقاوم‌سازی نما با روش خشک در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله به‌دلیل انعطاف‌پذیری سیستم؛
• قابلیت نصب آسان و سریع در همۀ فصول سال و شرایط آب‌وهوایی؛
• امکان تعویض و تعمیر آسان قطعات نما در صورت آسیب‌دیدگی؛
• اجرای دقیق و تمیز با کمترین میزان بدون نخاله ساختمانی؛
• افزایش عمر مفید نما و کاهش هزینه‌های نگهداری در بلندمدت؛
• بهبود عملکرد عایق حرارتی و صوتی ساختمان و درنتیجه صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های انرژی.

روش‌های سنتی اجرای نما

در مقابل روش مدرن اجرای نما به روش خشک، روش‌های سنتی سالیان متمادی است که در صنعت ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش‌ها ویژگی‌ها و محدودیت‌های منحصربه‌فردی دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

مصالح پرکاربرد در نماکاری سنتی

در اجرای نما سنتی، مصالح نما به‌صورت مستقیم و با استفاده از مواد اتصال‌دهنده‌ای نظیر ملات سیمان، ملات ماسه و سیمان یا انواع چسب‌های ساختمانی به بدنه اصلی ساختمان متصل می‌شوند. از جمله مصالح پرکاربرد در این روش‌ها می‌توان به آجر (شامل آجر نما و آجر نسوز)، انواع سنگ‌های طبیعی و مصنوعی (که معمولاً به‌صورت پلاک یا بادبر استفاده می‌شوند)، کاشی و سرامیک (که با استفاده از ملات یا چسب نصب می‌شوند)، اندودهای سیمانی و گچی و نماهای ترکیبی که در آن‌ها از ملات و رابیتس استفاده می‌شود، اشاره کرد.

تکنیک‌های اجرایی رایج در روش‌های سنتی

در روش‌های سنتی اجرای نما، تکنیک‌های اجرایی غالباً به‌صورت دستی و با بهره‌گیری از مهارت نیروی کار انجام می‌شود. از جمله تکنیک‌های رایج در این روش می‌توان به اجرای نما با استفاده از ملات و بندکشی (که عمدتاً برای نصب آجر و سنگ به کار می‌رود)، نصب کاشی و سرامیک با استفاده از ملات یا انواع چسب‌های ساختمانی، اجرای اندودهای سیمانی و گچی به‌صورت لایه‌های متوالی و استفاده از رابیتس به‌همراه ملات برای ایجاد طرح‌های پیچیده در نما اشاره کرد.

نقاط ضعف و قوت روش سنتی

از جمله مزایای اجرای نما سنتی می‌توان به هزینه اولیه پایین‌تر در مقایسه با برخی سیستم‌های نمای خشک، دسترسی آسان‌تر به مصالح و نیروی کار ماهر در برخی مناطق و ایجاد اتصال یکپارچه با بدنه ساختمان اشاره کرد.

در مقابل، معایب آن شامل سرعت اجرای پایین‌تر و وابستگی به شرایط آب‌وهوایی، وزن بالای نما و تحمیل بار اضافی به سازه، احتمال ترک‌خوردگی و جدا‌شدن مصالح به‌دلیل تغییرات دما و رطوبت، عملکرد ضعیف‌تر در عایق حرارتی و صوتی، دشواری در تعمیر و تعویض قطعات، تولید نخاله‌های ساختمانی بیشتر و آسیب‌پذیری بالاتر در برابر زلزله است.

تفاوت نمای خشک و سنتی؛ مقایسه دقیق و کاربردی

برای درک بهتر مزایا و معایب هر یک از روش‌های اجرای نما در این بخش به بررسی دقیق تفاوت نمای خشک و سنتی در جنبه‌های مختلف می‌پردازیم.

مقایسه از نظر سرعت اجرا

سرعت اجرای نمای خشک به‌مراتب بالاتر از روش‌های سنتی است. استفاده از قطعات پیش‌ساخته، سیستم نصب مکانیکی و بی‌نیازی به زمان برای خشک‌شدن ملات، فرایند اجرا را سریع‌تر می‌کند و در پروژه‌های بزرگ، صرفه‌جویی در زمان قابل‌توجهی را به‌همراه دارد.

مقایسه از نظر هزینه اولیه و نگهداری

هزینه اجرای نمای خشک در مراحل اولیه آن در مقایسه با برخی روش‌های سنتی بالاتر است. این امر به‌دلیل استفاده از مصالح پیشرفته‌تر، زیرسازی فلزی و اتصالات خاص است؛ اما در بلندمدت، هزینه‌های نگهداری نمای خشک به‌دلیل دوام بالا، سهولت در تعمیر و نگهداری و بهبود عملکرد حرارتی ساختمان، به‌مراتب کمتر از نماهای سنتی خواهد بود.

مقایسه از نظر ایمنی و مقاومت در برابر زلزله

مقاوم‌سازی نما با روش خشک در برابر نیروهای جانبی، به‌ویژه زلزله، یکی از مزایای کلیدی آن است. سیستم نصب انعطاف‌پذیر و وجود فضای خالی پشت نما، امکان حرکت نسبی قطعات را فراهم و از ریزش مصالح جلوگیری می‌کند. در مقابل، نماهای سنتی به‌دلیل اتصال مستقیم و صلب به بدنه ساختمان در برابر تکان‌های شدید زلزله آسیب‌پذیرتر هستند.

مقایسه در زمینه زیبایی، تنوع طراحی و تمیزی اجرا

تکنولوژی اجرای نمای مدرن به روش خشک، امکان ایجاد نماهای با طراحی نوآورانه و متنوع را فراهم می‌کند. استفاده از مصالح مختلف با رنگ‌ها، بافت‌ها و ابعاد گوناگون، آزادی عمل بیشتری به معماران و طراحان می‌دهد. همچنین، اجرای دقیق و تمیز این روش با کمترین میزان بدون نخاله ساختمانی، کیفیت بصری بالاتری را به‌همراه دارد.

بررسی تأثیرات محیطی و پایداری در هر روش

از منظر تأثیرات محیطی و پایداری، اجرای نما به روش خشک معمولاً گزینه بهتری محسوب می‌شود. استفاده از مصالح سبک‌تر، کاهش مصرف آب و سیمان، کاهش نخاله‌های ساختمانی و بهبود عملکرد حرارتی ساختمان که منجر به کاهش مصرف انرژی می‌شود، از جمله مزایای زیست‌محیطی این روش است. برخی از مصالح مورد استفاده در نمای خشک نیز از مواد بازیافتی یا با قابلیت بازیافت تولید می‌شوند که به دوستدار محیط‌زیست‌بودن آن کمک می‌کند.

جدول مقایسه‌ای روش خشک و سنتی

برای جمع‌بندی و طرح یک دیدگاه کلی در خصوص تفاوت‌های کلیدی بین اجرای نمای خشک و روش‌های سنتی در جدول زیر فاکتورهای مهم در انتخاب هر یک از این روش‌ها به‌صورت خلاصه مقایسه شده‌اند.

فاکتور مقایسه	اجرای نما به روش خشک	اجرای نما به روش‌های سنتی
سرعت اجرا	سریع و ایمن، صرفه‌جویی در زمان	کندتر، وابسته به شرایط آب‌وهوایی
هزینه اولیه	معمولاً بالاتر	معمولاً پایین‌تر
هزینه نگهداری	پایین‌تر	بالاتر
وزن نما	سبک‌تر، سبک‌سازی‌شده	سنگین‌تر
عایق حرارتی و صوتی	عملکرد بهتر، قابلیت استفاده از عایق مجزا	عملکرد ضعیف‌تر
مقاومت در برابر زلزله	بالاتر، مقاوم در برابر زلزله	پایین‌تر، احتمال ریزش مصالح بیشتر
زیبایی و تنوع طراحی	بسیار بالا، نوآورانه، پیشرفته	محدودتر
تمیزی اجرا	دقیق و تمیز، بدون نخاله ساختمانی	کثیف‌تر، تولید نخاله بیشتر
سهولت تعمیر و تعویض	آسان	دشوارتر
عمر مفید نما	بالاتر، بادوام، قابل‌اعتماد	پایین‌تر، نیاز به ترمیم و بازسازی زودتر
تأثیرات محیطی	دوستدار محیط زیست، کاهش مصرف انرژی و مصالح	مصرف بیشتر مصالح و انرژی، تولید نخاله بیشتر
سازگار با اقلیم	قابلیت طراحی و اجرا متناسب با شرایط مختلف اقلیمی	محدودیت در برخی اقلیم‌ها
ارزش ملک	افزایش ارزش به‌دلیل استفاده از نماهای مدرن و ارتقاء یافته	ممکن است تأثیر کمتری داشته باشد

چه زمانی باید از نمای خشک استفاده کنیم؟

انتخاب روش اجرای نما بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع پروژه، بودجه، زمان‌بندی، شرایط اقلیمی و خواسته‌های کارفرما دارد. بااین‌حال در برخی موارد استفاده از نمای خشک به‌طور خاص توصیه می‌شود.

پروژه‌های بلند و برج‌ها

در ساختمان‌های بلند، وزن نما و ایمنی در برابر باد و زلزله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اجرای نما به روش خشک با کاهش وزن مرده سازه و افزایش مقاومت در برابر نیروهای جانبی، یک گزینه قابل‌اعتماد و ایمن برای این نوع پروژه‌ها محسوب می‌شود.

ساختمان‌های لوکس یا با معماری خاص

در پروژه‌های مناسب پروژه‌های لوکس یا ساختمان‌هایی با طراحی معماری خاص و پیچیده، انعطاف‌پذیری بالای سیستم نمای خشک و تنوع مصالح قابل‌استفاده، امکان خلق نماهای منحصربه‌فرد و چشمگیر را فراهم می‌آورد.

مناطق زلزله‌خیز یا با رطوبت بالا

در مناطقی که در معرض خطر زلزله قرار دارند، مقاوم‌سازی نما با روش خشک و جلوگیری از ریزش مصالح، ایمنی ساکنین و عابرین را تضمین می‌کند. همچنین در مناطق با رطوبت بالا، فضای تهویه پشت نما از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان جلوگیری می‌کند و عمر مفید نما را افزایش می‌دهد.

سخن پایانی

اجرای نما به روش خشک با داشتن مزایای متعدد از جمله سرعت اجرای بالا، کاهش وزن سازه، بهبود عملکرد حرارتی و صوتی، افزایش ایمنی در برابر زلزله و تنوع طراحی، به‌عنوان یک راهکار مدرن و تحولی در ساخت‌وساز شناخته می‌شود و به نظر می‌رسد که انتخاب آینده برای بسیاری از پروژه‌های ساختمانی باشد. بااین‌حال، پروژه‌های کوچک‌تر با بودجه محدود و طراحی ساده‌تر، ممکن است همچنان بتوانند از مزایای روش‌های سنتی بهره ببرند، به‌ویژه در مواردی که دسترسی به نیروی کار ماهر و مصالح سنتی آسان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. انتخاب روش مناسب برای اجرای نما نیازمند بررسی دقیق شرایط پروژه، اهداف کارفرما و درنظر گرفتن همۀ جوانب فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی است.

منابع:

https://ozhanbatis.com/en/what-is-dry-facade/
https://en.atpeco.com/blog/modern-structures/
https://vivaacp.com/traditional-facade-vs-modern-facade-which-one-will-be-suitable-for-you
https://blogs.aludecor.com/traditional-facade-v-s-modern-facade-choose-the-best-for-you/

سؤالات متداول

– اجرای نما به روش خشک چیست؟

اجرای نما به روش خشک به روشی گفته می‌شود که در آن به‌جای استفاده از ملات یا چسب‌های سنتی، از اتصالات مکانیکی مانند کلیپس، پیچ و انکر استفاده می‌شود.

– مزایا و معایب اجرای نما به روش خشک چه مواردی هستند؟

از مزایای اجرای نما به روش خشک می‌توان به سرعت بالا در اجرا، کاهش خطای انسانی، کاهش هزینه‌های مصالح و نصب، امکان تعویض یا تعمیر بخشی از نما به‌صورت مجزا و ایجاد عایق حرارتی و صوتی اشاره کرد. از معایب این روش می‌توان محدودیت در انتخاب متریال‌های خاص یا نیاز به نیروی متخصص باتجربه جهت نصب صحیح را نام برد.

– چه عواملی در زمان‌بندی اجرای نما به روش خشک موثر هستند؟

زمان اجرای نما به روش خشک تحت تأثیر عواملی مانند مساحت و پیچیدگی نما، کیفیت و نوع مصالح مورد استفاده، تجربه تیم اجرایی و شرایط جوی قرار دارد. به عبارت دیگر، «اجرای نما به روش خشک» درصورتی‌که زیرسازی به‌خوبی انجام شود و اتصالات دقیق نصب شوند، می‌تواند زمان اجرا را تا ۳۰-۵۰ درصد کاهش دهد.